Ülkemizin tektonik bakımdan aktif bir zonda olması, kalker, mermer gibi litolojik birimlerin yaygınlığı, ayrıca iklim şartlarının elverişli olması gibi nedenlerden dolayı traverten alanları bakımdan zengindir. Pamukkale Travertenleri bu alanlar arasında hiç şüphesiz ülkemizde ve dünyada tanınan ve UNESCO tarafından dünya miras listesine alınmış ve ülkenin tek korunan traverten alanıdır.
Denizli ili Pamukkale ilçesinde bulunan Pamukkale Travertenleri, sıcaklığı 35°C civarında olan ve litrede 2.2 gr kadar erimiş madde özellikle kireç ihtiva eden bir kaynağın eseridir (Atalay, 1982, s.156). Pamukkale traverten sahası, Karahayıt ile Pamukkale (Ecirli) arasında yaklaşık 3 km genişlikte bir taraça halinde olup 7.5 km2’lik alan kaplar. Traverten terasları, traverten sırtları, traverten kanalları gibi birikim şekillerini bünyesinde barındırır.
Basamaklı ve loblu bir görünüşe sahip teraslar, en fazla dikkati çeken birikim şekilleridir. Terasların üzerinde traverten havuzları bulunur. Havuzlardan sular, şelaleler oluşturarak dökülür. Sahada doğal traverten köprüleri de gelişmiştir. Sahada aktüel traverten oluşumu sürmektedir. Her yıl binlerce turist tarafından ziyaret edilmektedir.
Traverten Oluşumu
Traverten; kalsiyumbikarbonat Ca(HCO3) içeren soğuk ve sıcak su kaynakları tarafından çökeltilen karbonatlı oluşumlardır. Bu oluşumun bilimsel açıklaması ise şöyledir
Travertenler; jeolojik, jeomorfolojik, hidrografik, klimatolojik ve biyolojik etkinliklerin bir sonucu ortaya çıkan karbonatlı tortul bir kayaçtır. Travertenlerin esası CaCO3 olup, Ca+2 ve HCO3-ce zengin yeraltı sularının genellikle bir faydan, çatlaktan ya da yarıktan yeryüzüne çıktıkları yerde fizikokimyasal, biyokimyasal olarak bünyelerindeki CaCO3’ı çökeltmesiyle oluşur. Çökeliminde genellikle kalsit ve aragonit kristali alır. Travertenlerin oluşum modeli şu şekildedir ;
Kalker ve mermer gibi kayaçların bünyesindeki sulara, yağışların etkisiyle atmosferden ya da diğer kaynaklardan gelen karbondioksit, karbonik asit oluşturarak suyun eritici özelliğini artırır.
H2O+CO2→H2CO3
Karbonik asitli bu sular, kayaçları kat ederken onlardan bol oranda kalsiyum karbonatı çözerek bünyesine alır ve kalsiyum bikarbonatça (Ca(HCO3)2 ) yoğun hale gelir.
H2CO3+CaCO3 →Ca(HCO3)2
Pamukkale Travertenleri Antik Havuz
Pamukkale travertenlerinde bulunan Antik Havuz içerisinde yaklaşık 2 bin yıllık sütunlar ve tarihi kalıntılar vardır. Yaz kış 36 derece termal su sıcaklığı olan bu havuz en çok tercih edilen alandır. Antik havuza giriş ücreti kişi başı 2018 yılı için 35 TL’dir. Ayrıca sağlık tedavisi için gelen ve uzun süre konaklama yapan ziyaretçiler için ayrı ve uygun bir fiyat uygulanır. 10 günlük sağlık tevadisi için gelen ziyaretçiler müze kart alarak 12 TL ücret ile havuzdan yararlanabilir.
Pamukkale Travertenleri Neye İyi Gelir?
Pamukkale suyu her türlü romatizmal hastalıklar, yüksek tansiyon, kalp damar hastalıkları, kireçlenme, selülit, kırışıklık, cilt yumuşatma, antiseptik özelliği nedeniyle akne tedavisine iyi geliyor. Ayrıca Antik havuz yanındaki güzellik suyunun (kükürtlü su) cildi gençleştirdiği söylenir. Bu durum nedeniyle bayanlar tarafından çokça tercih ediliyor.
Pamukkale Travertenlerine Nasıl Gidilir?
Denizli il merkezinden yaklaşık 20 km uzaklıkta bulunur. Denizli merkezden travertenlere gitmek için Afyonkarahisar – Ankara yönüne doğru Ankara Bulvarından ilerleyin. Bu yol üzerindeki tabelalarda Pamukkale yönlendirmeside yapılmaktadır. Ankara kavşağına gelindiğinde Pamukkale tabelasının gösterdiği yöne doğru devam ederek travertenlere ulaşabilirsiniz.
Ayrıca Denizli’nin merkezinden hareket eden 35 nolu Valilik-Pamukkale hattı ile travertenlere ulaşabilirsiniz.